معماری ایرانی، با ریشه‌های عمیق در تاریخ و فرهنگ این سرزمین، همواره الهام‌بخش معماران بوده است. علی اکبر صارمی، یکی از چهره‌های شاخص معماری معاصر ایران، با نگاهی ژرف به این میراث ارزشمند، آثاری خلق کرده که در عین نوآوری، ریشه در سنت‌های اصیل ایرانی دارند. در این مقاله، به بررسی دیدگاه‌ها و آثار این معمار برجسته خواهیم پرداخت.

زندگی نامه علی اکبر صارمی

علی‌اکبر صارمی در سال ۱۳۲۲ در زنجان به دنیا آمد. او توانست با تلاش و استعداد بی‌نظیر خود، نه تنها در ایران بلکه در سطح بین‌المللی به عنوان یک معمار برجسته شناخته شود.

صارمی دوران دبیرستان خود را در شهر زنجان و در مدرسه شریعتی به اتمام رساند و سپس در سال 1347 از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد. او برای ادامه تحصیلات خود به دانشگاه پنسیلوانیا رفت و مدرک دکتری خود را اخذ کرد. رساله دکترای وی با راهنمایی استاد بزرگ معماری، لوئی کان، نگاشته شد.
ایشان پس از بازگشت به ایران در دفتر معماری سردار افخمی مشغول به کار شد و به کسب تجربه در حوزه معماری پرداخت.
دکتر صارمی در نهایت، سال 1359 دفتر خود با عنوان مهندسین مشاور تجیر را تاسیس نمود.
گفتنی است علی اکبر صارمی همسر سرکار خانم هایده حائری، هنرمند پیشکسوت سینما و تلویزیون بود که حاصل این ازدواج ثمر و سپهر صارمی بودند.

آثار و پروژه‌های برجسته علی اکبر صارمی

صارمی در طول زندگی خود، به خصوص در دهه‌های 70 و 80، نقش مهمی در معماری شهر تهران ایفا کرد و پروژه‌های متعددی را طراحی کرد. آثار او با ترکیبی از معماری سنتی ایرانی و مدرن غربی، جذابیت خاصی دارند و در تشکیل طرح شهری تهران اثربخش بودند.

او به عنوان یکی از اساتید معماری ایرانی شناخته می‌شود و تاثیرات او بر سلاله معماری ایرانی بسیار زیاد است.
همچنین، او مقالات و کتاب‌های متعددی در زمینه معماری و شهرسازی تالیف کرده است که به عنوان منابع معتبر در این حوزه شناخته می‌شوند.
تاریخ معماری و شهرسازی، ارزش‌های پایدار در معماری ایران، طرح‌هایی از ایران، کتاب گیلان و تار و پود برخی از این تالیفات ارزشمند استاد هستند.
مدرس و عضو کانون مهندسان معمار دانشگاه تهران، مدرس دانشگاه فارابی، عضو سازمان نظام مهندسی استان تهران، عضو انجمن صنفی مهندسان مشاور معمار و شهرساز، عضو جامعه مهندسان معمار ایران، عضو هیئت امنا انجمن مفاخر معماری ایران، برخی از سمت‌هایی است که دکتر علی اکبر صارمی در طول فعالیت حرفه‌ای خود برعهده داشته است و در این سال‌ها همواره بر این امر تلاش نموده تا به نحو احسن در هر مسئولیتی، مثمر ثمر واقع شود.

در این بخش به معرفی برخی از آثار معماری دکتر صارمی خواهیم پرداخت:

تالار شهر کرمانشاه: طراحی این بنا توسط دکتر صارمی در سال 1376 صورت گرفت و در سال 1387 به بهره‌برداری رسید. ایشان در رابطه با این طراحی بیان کرد: در نظر داشتیم که مجموعه ما به صخره‌ای سنگی شباهت داشته باشد که انگار فرهاد برای شیرین تراشیده است.

ساختمان تجاری و اداری برج بلور در تبریز: این بنا یک برج تجاری، اداری و خدماتی واقع در شهر تبریز است که این برج دارای 25 طبقه می‌باشد. مساحت این مجتمع 33000 متر مربع است و دارای چهار سالن همایش و پذیرایی، رستوران گردان و واحدهای تجاری و اداری متعددی است.

خانه افشار در زعفرانیه تهران: خانه افشار در سال 1355 ساخته شد و کارفرمای این پروژه خواهر و همسر خواهر دکتر صارمی بودند. در معماری این خانه سعی بر آن بوده تا از لحاظ عملکردی برای ساکنین مناسب باشد.

ویلای صارمی در نوشهر

هنرستان هنرهای زیبا در کرج

ساختمان سفارت ایران در الجزایر

ساختمان سفارت ایران در آلبانی

آمفی تئاتر انستیتو پاستور تهران

مجموعه تجاری و فرهنگی شورای شهر مشهد

مجموعه نمایشگاهی و اداری کیش

سبک معماری دکتر صارمی

صارمی در طراحی‌های خود، ترکیبی از معماری مدرن و سنتی استفاده می‌کرد. او با بهره‌گیری از اصول معماری سنتی ایران و ترکیب آن با مفاهیم مدرن، توانست آثاری خلق کند که هم از لحاظ زیبایی‌شناختی و هم از لحاظ کارآمدی، بی‌نظیر باشند. در این خصوص به بررسی برخی از ویژگی‌های معماری استاد صارمی خواهیم پرداخت و هر کدام را به اختصار شرح خواهیم داد.

ریشه‌های معماری اصیل

یکی از ویژگی‌های بارز آثار صارمی، ریشه داشتن در معماری اصیل ایرانی است. او با الهام از معماری سنتی ایران، به ویژه معماری کویری و روستایی، به دنبال خلق فضایی صمیمی و آشنا برای کاربران ساختمان‌های خود بوده است. استفاده از مصالح بومی، الگوهای هندسی سنتی، بازی با نور و سایه و توجه به اقلیم، از جمله عناصری هستند که در آثار صارمی به وفور یافت می‌شوند.

نوآوری در سنت

اما صارمی تنها به تکرار سنت بسنده نکرده است. او با بهره‌گیری از دانش و تکنولوژی روز، به نوآوری در معماری سنتی پرداخته است. او با استفاده از مصالح و روش‌های ساخت مدرن، ساختمان‌هایی با کاربری‌های متنوع طراحی کرده است که در سطح جهانی قابل رقابت هستند.

اهمیت انسان در معماری

برای صارمی، انسان محور اصلی معماری است. او معتقد است که معماری باید در خدمت انسان باشد و نیازها و خواسته‌های او را برآورده کند. به همین دلیل، او در طراحی ساختمان‌های خود، به ایجاد فضایی دلنشین و آرام برای زندگی و کار انسان توجه ویژه‌ای داشته است.

نظر دکتر صارمی در رابطه با بزرگترین چالش ساختمان سازی در ایران

دکتر صارمی در رابطه با معضل ساخت و ساز کلان در شهر ابراز نگرانی کرد و نظر خود را به این صورت بیان کرد: هر آنچه که در شهر و شهرستان ساخته شده است را می‌توان به چندین گروه دست اندر کار ربط داد.
اولین گروه سرمایه‌داران و سرمایه‌گذارانی هستند که تصمیم گیرنده خواهند بود تا در کوچه‌ها و خیابان‌ها با معیارهای مشخص خود چه بنایی ساخته شود.
گروه دوم ما معماران به عنوان طراح هستیم که سعی بر این داریم تا یک امضا از خود برجای بگذاریم.
گروه بعدی نیز پیمانکاران هستند.
اما آخرین گروه در نهایت گروه عظیمی از مصرف‌کنندگان به عنوان مردم عادی و طبقه متوسط در این شهر هستند.

متاسفانه در این میان کمترین میزان توجه به مردم عادی و قشر مصرف‌کننده خواهد بود. در حال حاضر در برخی مناطق شمال تهران، اصلا فضایی برای پیاده‌روی وجود ندارد، دیگر تردد اتومبیل که به هیچ وجه امکان پذیر نیست.

به قدری شهر در حال ساخت و ساز است که واقعا سرنوشت آیندگان معلوم نیست چه خواهد شد.
در آخر مشخص نیست که آب، برق و گاز این مناطق از کجا تامین خواهد شد و تا چه میزان از مسیر جریان باد جلوگیری خواهد کرد.

متاسفانه در جامعه معماری هم جمعی وجود ندارد که بتوانیم این مسائل را در حد نقد کردن و بیانیه دادن انتقال دهیم.

تأثیرگذاری صارمی بر معماری ایران

صارمی با آثار ماندگار خود، تأثیر بسزایی بر معماری معاصر ایران داشته است. وی با تاکید بر اهمیت هویت و فرهنگ در معماری، الگویی برای نسل‌های بعدی معماران ایرانی شده است. بسیاری از معماران جوان، آثار صارمی را الهام‌بخش خود می‌دانند و سعی می‌کنند در آثار خود از ایده‌های او بهره ببرند.
دکتر صارمی در دوم بهمن سال 1395 و در 73 سالگی به دلیل ابتلا به بیماری سرطان درگذشت اما هم‌چنان یاد و خاطره ایشان باقی خواهد ماند.

امیدواریم که مقاله مربوطه مورد توجه شما قرار گرفته شده باشد. شما عزیزان جهت ارتباط با کارشناسان طرح تو طرح و دریافت مشاوره، می‌توانید از طریق لینک زیر اقدام نمایید.

درخواست مشاوره