هوشنگ سیحون، معمار نوگرایی ایرانی

هوشنگ سیحون، نامی که در تاریخ معماری ایران می‌درخشد، یادآور خلاقیت، نوآوری و تعهد به هویت ایرانی است. او در سال ۱۲۹۹ در تهران متولد شد و در طول زندگی پربار خود، آثار ماندگاری از خود به یادگار گذاشت که هر کدام نگینه‌ای در گنجینه معماری این سرزمین محسوب می‌شوند.
هوشنگ سیحون، معمار مشهور، نقاش، مجسمه‌ساز و شهرساز بود که شخصیتی بی‌بدیلی در تاریخ هنر و معماری ایران به شمار می‌رود. او بناهایی خلق کرده است که هویت ایرانی را در قالبی نو به جهانیان معرفی می‌کنند.

تحصیلات و دوران جوانی

سیحون در خانواده‌ای اهل هنر و موسیقی متولد شد. پدربزرگ او، میرزا عبدالله فراهانی، بنیانگذار موسیقی سنتی ایران بود و مادرش نیز نوازنده تار و سه‌تار بود. وی در سنین جوانی به نقاشی و مجسمه‌سازی علاقه‌مند شد و در این زمینه‌ها استعداد قابل توجهی از خود نشان داد.
گفتنی است او نقاشی را از چهار سالگی با کشیدن ذغال بر روی دیوارهای خانه شروع کرده است.
در مجموع جناب سیحون در زمینه‌های هنری مختلفی تخصص داشت اما شهرت اصلی ایشان در زمینه معماری است.

او در سال 1318 در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به تحصیل معماری پرداخت و سال 1323 فارغ التحصیل شد. پس از اتمام جنگ به توصیه اولین رئیس دانشکده هنرهای زیبا به فرانسه اعزام شد و در مدرسه بوزار پاریس تحصیلات خود را ادامه داد. در آنجا، در کنار معماران برجسته‌ای چون آندره آرنود و لوکوربوزیه، به فراگیری مبانی معماری نوین پرداخت.
در اوایل دهه 30 با یکی از دانشجوهایش، خانم معصومه نوشین ازدواج کرد و ثمره این ازدواج مریم و نادر سیحون بودند. 

بازگشت به ایران و فعالیت‌های حرفه‌ای

بازگشت سیحون به ایران در سال ۱۳۲۹ نقطه عطفی در تاریخ معماری کشور بود. او با ایده‌ها و رویکردهای نوین خود، به دنبال احیای هویت ایرانی در معماری بود و در این مسیر، از عناصر و نمادهای فرهنگ و تاریخ ایران به شکلی خلاقانه بهره می‌برد.
او در ابتدا به عنوان معمار در اداره کل باستان‌شناسی مشغول به کار شد و در مرمت و بازسازی بناهای تاریخی، از جمله آرامگاه ابن سینا در همدان، فعالیت کرد.

آثار سیحون، تلفیقی بدیع از معماری سنتی ایران با نوآوری‌های مدرنیته است. او با ظرافت تمام، از فرم‌ها، هندسه و تزئینات ایرانی در بناهای خود استفاده می‌کرد و در عین حال، از تکنولوژی و مصالح نوین نیز بهره می‌برد.

میراث ماندگار هوشنگ سیحون

هوشنگ سیحون هنوز که هنوزه یکی از تاثیرگذارترین معماران معاصر ایران به شمار خواهد رفت.
آثار آرامگاه بوعلی، ساختمان کانادا درای، مجتمع آموزشی فرح، آرامگاه خیام، آرامگاه کمال الملک، آرامگاه نادر شاه، آرامگاه فردوسی، تعدادی از خانه‌های شهری و … حاصل نیم قرن فعالیت مستمر این معمار مجرب در زمینه مربوطه به شمار خواهد رفت.

اولین کار مهم معماری استاد سیحون بنای یادبود بوعلی سینا در همدان و در زمان دانشجویی ایشان به مناسبت هزاره تولد جناب بوعلی بوده است.
گفتنی است که ساخت این بنای یادبود در سال 1328 زیر نظر خود استاد ساخته شده است.
بسیاری از افراد متخصص و صاحب نظر، این اثر را سرفصلی از معماری نو در ایران می‌دانند.
در امر طراحی این بنا با تلفیق معماری مدرن اروپایی و معماری سنتی ایران، مربع کامل داوینچی با نمادهای گنبد قابوس که در زمان حیات ابن سینا بنا شده، در هم آمیخته شده است.

تعریف معماری از زبان هوشنگ سیحون: اساسا معماری دارای دو بال است که با این دو بال می‌تواند به پرواز منجر می‌شود.
یکی از این بال‌ها زیبایی و دیگری عملکرد هستند.
یعنی معماری باید به نحوی باشد تا هم از لحاظ راحتی و امکانات نیاز ما رو فراهم کنه و هم از لحاظ متافیزیکی جالب توجه باشد.
ایشان تحول معماری در قرن را رو به جلو اما گاهی دچار بحران می‌داند.

در رابطه با معماری اروپا ایشان بیان کرد: جنگ اثر زیادی بر معماری اروپا داشت. بسیاری از بناها را با بتن لخت می‌ساختند که اگر اصولی بنا بشود زیبایی خاصی به همراه خواهد داشت.
این روش را در آرامگاه بوعلی و در کلینیک خصوصی دکتر فرهاد پیاده سازی کردم.

آثار معماری هوشنگ سیحون

از جمله دیگر آثار مشهور هوشنگ سیحون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آرامگاه خیام در نیشابور: این بنا با الهام از فرم‌های خیمه و گنبد، یادآور فلسفه و اندیشه عمیق خیام است.

• بنای یادبود کمال‌الملک در نیشابور: طراحی بنای کمال‌الملک با استفاده از تناسبات دقیق و تزئینات ظریف، ادای احترامی به مقام این نقاش برجسته ایرانی است.

• موزه ایران باستان: این بنا که یکی از مهم‌ترین موزه‌های ایران است، با طراحی منحصر به فرد خود، نمادی از شکوه و عظمت تاریخ ایران باستان محسوب می‌شود.

• مقبره احمد نی‌ریزی

• بازسازی و طراحی آرامگاه فردوسی در طوس

• طراحی مقبره عباس میرزا
• ساختمان بانک سپه در میدان توپخانه

• مرکز فرهنگی یزد

• کارخانه آرد مرشدی

• کارخانه نخ ریسی کوروس

• سینما سانترال

• سینما آسیا

• آرامگاه باباطاهر

افتخارات و دستاوردهای هوشنگ سیحون

استاد هوشنگ سیحون در طول حیات خود به دستاوردها و موفقیت‌های شگفت انگیز و چشم‌گیری در حوزه‌های مختلف دست پیدا کرد. بزرگترین این دستاوردها عبارتند از:

• کسب مقام اول مسابقه دولت و راه‌آهن ایران ( ساختمان ایستگاه راه‌آهن )

• کسب مقام اول مسابقه طراحی آرامگاه بوعلی سینا

• برنده جایزه بیتا در سال 2012

• شهروند افتخاری فرانسه

• عضویت شورای ملی باستان شناسی

• عضویت شورای عالی شهرسازی

• عضویت شورای مرکزی تمامی دانشگاه‌های ایران

نقش‌‌‌‌‌‌ آفرینی در آموزش

سیحون سال‌های زیادی از عمر خود را به تدریس در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و تربیت نسل‌های بعدی معماران ایران اختصاص داد. او شاگردان زیادی را پرورش داد که در ادامه راه او، به خلق آثار ماندگار در عرصه معماری ایران پرداختند.
وی در رابطه با نقش آفرینی در حوزه آموزش بیان کرد: خودم را موظف می‌دانستم که ایران را به دانشجوهای خودم معرفی کنم و به شناخت بهتر آن‌ها کمک کنم.

از این طریق ایشان آموزش برخی از برجسته ترین معماران معاصر ایران را بر عهده داشت و توانست به جامعه معماری معرفی نماید.
به نحوی که بسیاری از افراد درک معماری خود را مدیون هوشنگ سیحون در سال‌های استادی و ریاست در دانشگاه هنرهای زیبای دانشگاه تهران می‌دانند.

نکات منحصر به فرد در مورد هوشنگ سیحون

• توجه به هویت ایرانی: سیحون در آثار خود در راستای احیای هویت ایران تاکید ویژه‌ای به بهره‌مندی از عناصر مرتبط داشت.
• تلفیق سنت و مدرنیته: او با ظرافت تمام، معماری سنتی ایران را با مدرنیته و روش‌های جدید معماری دنیا تلفیق می‌کرد و به این طریق موجب خلق فضاهای باکیفیت و ماندگار می‌شد.
• نوآوری و خلاقیت: سیحون همواره به دنبال ایده‌های خاص بود و از به کارگیری روش‌های جدید در معماری هراسی نداشت.

هوشنگ سیحون، الهام‌بخش معماران و هنرمندان ایرانی در نسل‌های مختلف بوده است و آثار او همچنان به عنوان نمونه‌ای برجسته از معماری نوگرایی ایرانی مورد ستایش قرار می‌گیرند.
در رابطه با استاد سیحون و آثار او تاکنون 4 کتاب به چاپ رسیده است.
ایشان علاقه وافری به انجام کارهایی داشت که کسی موفق به انجام آن نشده بود و گفتنی است در این امر تا حد بسیاری توانمند بود.

علاوه بر معماری، وی در حوزه نقاشی نیز صاحب سبک بود و آثارش در دانشگاه ماساچوست در کنار بزرگترین نقاشان جهان همچون پیکاسو و سالوادور دالی به نمایش درآمد.

استاد هوشنگ سیحون در سن 93 سالگی در شهر ونکوور کانادا با برجای گذاشتن کوله باری از آثار درخشان و تاثیرگذار دیده از جهان فرو بست.

امیدواریم که مقاله مربوطه مورد توجه شما قرار گرفته شده باشد. شما عزیزان جهت ارتباط با کارشناسان طرح تو طرح و دریافت مشاوره، می‌توانید از طریق لینک زیر اقدام نمایید.

درخواست مشاوره