ضوابط طراحی نورگیر

در این مقاله می‌خواهیم به نورگیر، شرایط طراحی آن و ضوابط مربوطه بپردازیم. نورگیر یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین المان‌های طراحی پلان معماری است و به دلیل این که فاکتور مهمی همچون نور را کنترل می‌کند، در میزان کیفیت‌ فضایی ساختمان طراحی شده بسیار تاثیرگذار است.

آنچه در این مقاله خواهید خواند؛

یک) تعریف نورگیر و ضوابط مربوطه

دو) تعریف فضاهای اصلی و فرعی در ساختمان و ضوابط آن

سه) تعریف عمق نور و شرایط اعمال آن

چهار) مثال‌های پلانی از فینالیست‌های مسابقه لیک ساید (1) در طرح تو طرح

تعریف نورگیر و ضوابط مربوطه

تعریف نورگیر 

طراحی نورگیر راه‌حلی برای دسترسی به نور طبیعی در ساختمان‌هایی است که در بعضی فضاها امکان دریافت نور طبیعی را ندارند. نورگیر به زبان ساده، یک فضای خالی شده از حجم ساختمان است که سبب دخول نور به لایه‌های داخلی ساختمان می‌شود.

ضوابط کلی نورگیر

ضوابط طراحی نورگیر در دو دسته کلی ساختمان با متراژ بیشتر و یا کمتر از 200 مترمربع بررسی می‌شوند.

در قطعات کوچکتر یا مساوی 200 مترمربع

حداقل مساحت نورگیر در تهیه نقشه شهرداری در قطعات کوچک‌تر یا مساوی ۲۰۰ مترمربع برای فضاهای اصلی معادل %6 (شش درصد) مساحت اصلاحی زمین می‌باشد.

حداقل مساحت نورگیر در قطعات کوچک‌تر یا مساوی ۲۰۰ مترمربع برای فضاهای فرعی معادل %3 (سه درصد) مساحت اصلاحی زمین و حداقل عمق نورگیر ۲ متر الزامیست.

در قطعات بزرگتر از 200 مترمربع

حداقل مساحت نورگیر در تهیه نقشه شهرداری در قطعات بزرگتر از ۲۰۰ مترمربع برای فضاهای اصلی معادل ۱۲ مترمربع و حداقل بعد نورگیر ۳ متر الزامیست.

حداقل مساحت نورگیر در قطعات بزرگتر از ۲۰۰ متر مربع برای فضاهای فرعی معادل ۶ مترمربع و حداقل بعد نورگیر ۲ متر الزامیست.

در نظر داشته باشید که اگر پروژه‌های ساختمان‌سازی خود را در طرح تو طرح به مسابقه بگذارید، برای یک پروژه‌ و با یک بار هزینه، ده‌ها طرح و ایده برای شما ارسال خواهد شد تا بتوانید بهترین را از میان آن‌ها انتخاب کنید. طرح تو طرح با بیش از 8000 معمار و شرکت معماری توانا و خلاق، با برگزاری مسابقات معماری برای پروژه‌های اجرایی انواع جانمایی فضاهای مشاعات، نورگیرها و واحدهای مختلف را در پلان و انواع مصالح، ایده و ترکیب‌بندی‌های جذاب را در نما به شما نمایش خواهد داد. برای دیدن نمونه‌های ارسال شده در مسابقات طرح تو طرح به گالری و برای اطلاع از قیمت طراحی پروژه‌تان به صورت آنی، رایگان و آنلاین به لینک قیمت طراحی سایت مراجعه کنید.

 تعریف فضاهای اصلی و فرعی در ساختمان و ضوابط آن

منظور از فضاهای اصلی یا فرعی چیست؟ هنگام دسته‌بندی فضاها و با توجه به میزان نیاز فضا به نور طبیعی و همچنین، میزان محرمیت مورد نیاز فضا، خرده فضاهای یک ساختمان به دو دسته اصلی و فرعی تقسیم می‌شوند. در این دسته‌بندی نشیمن، غذاخوری و اتاق‌خواب‌ها در دسته اصلی و آشپزخانه در دسته فرعی جای می‌گیرند. فضاهای دیگر همچون انباری، سرویس بهداشتی و ... از جمله فضاهایی هستند که تامین نور مستقیم و طبیعی جز الزامات طراحی پلان آن نیست. فضاهای اصلی، فضایی هستند که باید مستقیما نورطبیعی دریافت کنند. (از طریق پنجره در نما یا دیوارهای اصلی ساختمان و یا نورگیر)

در هنگام اجرای ساختمان، فضای فرعی، علاوه بر استفاده از نورگیر، نور خود را می‌تواند از طریق عمق نور ایجاد شده از فضاهای اصلی دریافت کند که جلوتر توضیح خواهیم داد. در نظر داشته باشید پلان تحویل داده شده به شهرداری در فضاهای فرعی نیز باید نورگیری مستقیم داشته باشد تا جواز را بگیرد اما در صورت اجرای متفاوت در حالت گفته شده، قابل دفاع است.

ضوابطی که پیش‌تر ذکر شد، برای قطعات بزرگ‌تر یا کوچک‌تر از 200 مترمربعی هستند که نورگیر طراحی شده برای هر واحد به صورت مجزا طراحی شده است. حال فرض کنید یک نورگیر به طور اشتراکی به دو واحد مسکونی مستقل نور می‌دهد. در این حالت و با توجه به تعاریف فضاهای اصلی و فرعی ساختمان، ملاک عمل به صورت زیر است؛

یک) در صورت وجود پنجره در دو فضای اصلی دو واحد مستقل (همچون اتاق‌خواب یک واحد و نشیمن واحد دیگر) به یک نورگیر، حداقل فاصله مستقیم دو پنجره 6 متر می‌باشد.

دو) در صورت وجود پنجره در یک فضای اصلی و یک فضای فرعی و یا دو فضای فرعی از دو واحد مسکونی مستقل (مثلا اتاق‌خواب یک واحد و آشپزخانه واحد دیگر یا دو آشپزخانه از واحدهای مستقل) حداقل فاصله مستقیم دو پنجره 4 متر می‌باشد.

نکته) تمامی اطلاعات و ضوابط ذکر شده در خصوص ساختمان‌های مسکونی با تعداد 5 طبقه روی همکف می‌باشد.

تعریف عمق نور و شرایط اعمال آن

گاهی اوقات دیده شده که در پلان‌ها، فضایی همچون آشپزخانه پنجره ندارد در عین حال این فضا باید نور طبیعی بگیرد. در این حالت از ضوابط مربوط به عمق نور باید پیروی کرد. عمق نور به این معناست که با توجه به میزانی که نور طبیعی می‌تواند از پنجره به داخل نفوذ کند، فضاهای آن محدوده از طریق عمق نور، نور طبیعی را دریافت خواهند کرد. در ضوابط شهرداری عمق نور حداکثری 7 متر آمده است یعنی از ابتدای پنجره شما تا انتهای فضای دوم باید نهایتا 7 متر فاصله داشته باشد. طبق همان مثال بالا، فرض کنید یک نشیمن با پنجره نور خود را تامین ‌می‌کند و کمی عقب‌تر آشپزخانه‌ای طراحی شده که امکان بازشو و پنجره برای آن تعبیه نشده است. اگر فاصله ابتدای پنجره تا انتهای آشپزخانه 7 متر باشد، هنگام اجرا و دریافت گواهی پایان‌کار، مشکلی پیش نخواهد آمد.

مثال‌های پلانی از فینالیست‌های مسابقه لیک ساید (1) در طرح تو طرح

پلان‌های زیر در مسابقه پروژه لیک‌ساید(1) از مسابقات پایان‌یافته طرح تو طرح ارسال شده است. این مسابقه جهت طراحی 4 واحد مسکونی در زمین مشخص و طبق دستور نقشه داده شده برگزار شده است. در ادامه، تعدادی از پلان‌های این مسابقه را با تاکید بر نحوه طراحی نورگیرها خواهید دید. معماران این پلان‌ها؛

آقای مهندس احسان مددی

گروه معماری گله‌دار و طهماسبی

امیدواریم با این مطلب، هر اطلاعاتی را که باید در مورد نورگیر و ضوابط آن بدانید، در دسترس شما گذاشته باشیم.

 برای ارتباط با کارشناسان طرح تو طرح و دریافت مشاوره، روی دکمه زیر کلیک کنید.

درخواست مشاوره