فرانک گری | معمار پست مدرن

عمده شهرت گِری در طراحی ها به خاطر طراحی و ساخت سرای کنسرت والت دیزنی در لس‌آنلس و موزه کگنهام در بیلبائو اسپانیا است. فرانک در سنین جوانی بسیار خلاق بوده و ساخت خانه‌های خیالی و چشم‌اندازها از آیتم‌های موجود در فروشگاه سخت افزاری پدربزرگش بود. این علاقه در مصالح سازه‌های غیرمتعارف در کار گِری توصیف خواهد آمد.
گِری در سال 1949 به لس‌آنجلس نقل مکان کرده و در حین اینکه به تحصیل مشغول بود چندین شغل را برگزید. او در نهایت از دانشکده معماری دانشگاه کالیفرنیای جنوبی فارغ‌التحصیل شد. در آن حین که در صدد تغییر فامیلی خود از گلدبرگ به گِری بود در تلاش برای جلوگیری از احساسات صد یهودیت بود. در سال 1956 همراه همسر خود به نام آنیتا سایندر به دانشکده معماری دانشگاه هاروارد به ماساچوست رفت. او بعدها از دانشگاه هاروارد ترک تحصیل نموده و با وجود اینکه دو دختر داشت از همسر خویش جدا شد. او در سال 1975 با دختری به نام برتا ایزابل آگویلرا ازدواج کرد و نتیجه این ازدواج نیز دو فرزند بود.

سکوی پرتاب

پس از ترک تحصیل دانشگاه هاروارد، فرانک گری دوباره به کالیفرنیا برگشته و یک نام برای خود جهت را‌ه ‌اندازی خط مبلمان مقوایی شکل با نام ” لبه های آسان و ساده” انتخاب نمود. قطعات لبه های آسان از لایه های مقوایی راه راهی دست سازی می شد که در سالهای بین 1969 تا 1973 بفروش می رفت. گِری با پول عاید از فروش لبه های اسان برای همسرش در سانتا مونیکا یک منزل ساخت. مدل عوض شده بیشتر خانه هایی ییلاقی موجود با فولاد راه راهی و نرده‌های زنجیری، و به طور مؤثر تقسیم خانه با نورگیرهای زاویه دار را شامل می شد. طراحی آوانگارد گِری توجه معماران جهان را جلب نموده و دامنه کاری خود را در جهت راه اندازی ارتفاعات پیش برد. او در دهه 1980 به طور منظم فعالیت خود را در جنوب کالیفرنیا شروع نمود.
وقتی گری به شهرت و اعتبار زیادی دست یافت، کارش ابعاد بزرگ‌تری به خود گرفت. ساختمان‌های برجسته‌ و شاهکارهایی که او طراحی کرد، شامل سالن کنسرت والت دیزنی در مرکز شهر لس آنجلس، خانه رقص پراگ یا موزه گوگنهایم بیلبائو، همگی به جاذبه‌های گردشگری تبدیل شده‌اند. در سال 2011 گری دوباره به ریشه‌های خود به عنوان دیزاینر ساختمان مسکونی بازگشت و از اولین برج مسکونی خود در نیویورک‌سیتی و برج «اوپوس کونگ» در چین رونمایی کرد.
خانه سانتا مونیکا مانند بسیاری از کارهای گری نمونه‌ای از سبک ساختارشکنانه‌ی دیکانستراکتیویسم (Deconstructivism)، یک زیبایی شناسی متعلق به دوره بعد از ساختارگرایی است که پارادایم‌های معماری پذیرفته شده در دیزاین را به چالش می‌کشد. در کارهای او به خوبی می‌توان آن ایده‌آل نوگرایانه‌ی فرم که از عملکرد تبعیت می‌کند را مشاهده کرد. گری یکی از چندین معمار معاصری بود که این سبک را دنبال می‌کرد و به‌طور خاص می‌توان سبک کاری او را در کالیفرنیا مشاهده نمود.
گری به خاطر انتخاب مصالح نامتعارف و فلسفه معماری‌اش شهرت دارد. گلچین مصالح او شامل فلز موج‌دار بوده که به برخی از کارهایش زیبایی‌شناسی خام و ناتمامی می‌دهند. این زیبایی‌شناسی پایدار، گری را به یکی از متمایزترین و قابل‌ شناسایی‌ترین دیزاینرهای گذشته‌ی نزدیک تبدیل کرد. منتقدین کارهای گری اعتقاد دارند، دیزاین‌های او به دغدغه‌های زمینه‌ای هیچ توجهی نداشته و اغلب بهترین استفاده را از فضای ارزشمند شهری نمی‌کنند.
فرانک گری علی‌رغم دیزاین‌های جاه‌طلبانه و پیچیده‌اش به بودجه تعیین شده برای کارش توجه زیادی دارد. تنها استثنای قابل توجه در این زمینه، سالن والت دیزنی بود که بودجه‌اش 170 میلیون دلار افزایش یافت و منجر به مسائل قانونی شد.
برای خواندن مطالب بیشتر به وبلاگ طرح تو طرح مراجعه کنید.

زندگی فاخر

در سال‌های اخیر، گری بیشتر به تدریس معماری در دانشگاه کلمبیا، یِیل و کالیفرنیای جنوبی پرداخته است. همچنین او به عنوان یکی از اعضای رسمی مدرسه معماری دانشگاه USC نیز فعالیت می‌کند. در میان افتخارات رسمی بی‌شمار او، گری توانست در سال 1989 جایزه معتبر پریتزکر (Pritzker) را دریافت کند که به‌طور سالانه یک معمار در قید حیات را انتخاب می‌کند که کارهایش ترکیبی از استعداد، بینش صحیح و تعهد هستند و از طریق هنر معماری به بشریت و محیط اطراف کمک شایانی کرده‌اند.
گری در چند برنامه تلویزیونی شامل «سیمپسون‌ها» نقش خود را بازی کرده و در تبلیغات اپل نیز حضور داشته است. در سال 2005 «سیدنی پالاک» از او یک فیلم مستند به نام «اسکیس‌های فرانک گری» را ساخت و روی آثار و میراث این معمار برجسته تمرکز کرد. از میان پروژه‌های در حال اجرای گری می‌توان به یک شعبه دیگر از گوگنهایم در ابوظبی، دفتر مرکزی جدید فیسبوک در کالیفرنیا و یادبود وایت دی و آیزنهاور (Dwight D. Eisenhower) در واشنگتن اشاره کرد.
گری هنوز هم یکی از برجسته‌ترین معماران معاصر جهان بوده و به خاطر اعتبار و شهرتش بعضی او را استارشیتکت (starchitect) نیز می‌نامند که البته خود گری با آن چندان موافق نیست. در یک مصاحبه در سال 2009 او عدم تمایلش را این‌گونه توضیح داد: «من یک ستاره-معمار نیستم. من یک معمار هستم. عده‌ای وجود دارند که ساختمان‌هایی طراحی می‌کنند که به لحاظ تکنیکی و مالی خوب نیستند و عده‌ای دیگر در این زمینه موفق‌اند. تنها دو دسته وجود دارد. به همین سادگی». در سال 2016 گری موفق به دریافت مدال آزادی ریاست جمهوری از باراک اوباما شد.

ساختمان‌‌های معروف فرانک گری

•    بدون شک یکی از معروف‌ترین آثار گری سالن کنسرت والت دیزنی یا فیلارمونیک لس آنجلس است که در سال 1998 کلید خورد. این پروژه پنج سال ادامه داشت و هنوز هم یکی از جاذبه‌های فرهنگی اصلی شهر به شمار می‌رود. این ساختمان از علاقه شدید گری به دریانوردی الهام گرفته شده و انگار صفحات استیلی آن در باد موج برداشته‌اند.

•    پاویلیون ماهی المپیک در بارسلون نیز ریشه در علاقه گری به دریا دارد. یک مجسمه فلزی ماهی نیز در بالای این ساختمان قرار دارد. این سازه برای دهکده المپیک در سال 1992 طراحی شد. بسته به زاویه تابش خورشید و شرایط آب و هوایی، این موجود انتزاعی رنگ عوض می‌کند.

•    موزه هنری وایزمن (Weisman Art Museum) در مینه‌ سوتا در سال 1993 توسط گری تکمیل شد و هنوز هم یکی از جواهرهای دانشگاه مینه‌ سوتا به شمار می‌رود. سردر ورودی چند قطعه‌ای آن برای یک انستیتوی هنری بسیار مناسب بوده و نمای بیرونی آن یادآور نقاشی‌های کوبیسم است.

•    خانه رقص پراگ در سال 1996 ساخته شد و ساختار بحث برانگیزی داشت زیرا در میان ساختمان‌های باروکی، گوتیکی و آرنوویی که این شهر به آن شهرت دارد اصلاً نمی‌گنجد. البته به هر صورت این بنا هم جزو کارهای مشهور و محبوب گری به شمار می‌رود.

•    موزه گوگنهایم بیلبائو یکی از شاهکارهای طراحی معماری گری به حساب می‌آید. نقشه کشی و ساخت آن بدون هیاهو انجام شد و وقتی در سال 1997 از آن رونمایی کردند، مورد توجه و علاقه شدید مخاطبان قرار گرفت. این سازه خودش یک اثر هنری به شمار می‌رود. بازدیدکنندگان می‌توانند دور آن قدم زده و زیبایی‌اش را تحسین کنند. با تغییر زاویه دید، شکل و حتی گاه رنگ ساختمان تغییر می‌کند.

•    مرکز فیشر در نیویورک که در سال 2003 افتتاح شد، یک سالن کنسرت کوچک برای اپرا، ارکسترا و سایر اجراهای موسیقی است. فرم انتزاعی این سازه مخاطب را برای تجربه اجراهایی که انتظارش را می‌کشد آماده می‌کند. به هنگام عبور از درهای ساختمان و ورود به لابی از مجموعه‌ای از تجربه‌های تبدیل شونده عبور خواهید کرد.

•    موزه فرهنگ هنر موسیقی پاپ در سیاتل با الهام از موسیقی راک اند رول طراحی شد. به گفته مدیریت انستیتو، برای مدل‌سازی این موزه چندین گیتار الکتریک خریداری شده و به قطعات ریزتر تقسیم شدند تا به عنوان بلوک‌های ساختمانی مورد استفاده قرار گیرند. خروجی نهایی این کار ساختمانی متشکل از 21 هزار صفحه برش خورده استیلی و آلومنیومی بود که موج‌هایی شگفت انگیز به آن می‌دادند.

فرانک گری در یک نگاه

•    فرانک گری یک معمار برجسته کانادایی- آمریکایی است.
•    او در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و هاروارد به تحصیل پرداخت ولی چندین مدرک افتخاری از دانشگاه‌های گوناگون دریافت کرده و تحصیل خود را در هاروارد نیمه کاره رها کرد.
•    او صاحب چهار فرزند است.
•    ساختمان‌های او نگاهی نامتعارف به مصالح را به نمایش می‌گذارند.
•    او از صفحات فلزی موج دار در کارهایش بسیار استفاده می‌کند.
•    دیزاین گری به استفاده شجاعانه از شکل‌های پست مدرن، سبک تلفیقی و مصالح متفاوت شهرت دارد.
•    او در سنین کودکی با وسایل مختلف فروشگاه ابزار فروشی پدربزرگش خانه‌ها و شهرهای خیالی می‌ساخت و بعدها نیز از همین روند الهام گرفت.
•    گری به توجهی که به بودجه تعیین شده می‌کند، شهرت دارد ولی این خوش‌نامی او در پروژه والت دیزنی زیر سؤال رفت و منجر به مسائل قانونی شد.
•    موج دار بودن بسیاری از کارهای او از علاقه عمیقش به دریانوردی می‌آید.
•    او پروژه‌های برجسته‌ای مانند موزه گوگنهایم بیلبائو، سالن کنسرت والت دیزنی، خانه رقص پراگ و بسیاری موارد دیگر را در کارنامه دارد.
مطالب بیشتر:
معماری دیجیتال | طراحی پارامتریک
متریال به کاربرده شده در طراحی داخلی
رنزو پیانو | مدرنیته در کنار طبیعت

 برای ارتباط با کارشناسان طرح تو طرح و دریافت مشاوره، روی دکمه زیر کلیک کنید.

درخواست مشاوره

نویسنده: نیما قیطانی